هفت سین صنعتی در ایران

هفت سین صنعتی ، یا آنچه در ژاپن به سیستم 5s  و در کشورهای پیشرفته صنعتی غرب به HOUSE KEEPING  معروف شده ، مجموعه ای از معیارهایی است که رعایت و اجرای آن موجب به وجود آمدن کیفیت محیط کار در کارخانه می شود.

 برای نظام هفت سین صنعتی مزایایی قایلند که عمده آنها به شرح زیر است : ...

هفت سین صنعتی در ایران

هفت سین صنعتی ، یا آنچه در ژاپن به سیستم 5s  و در کشورهای پیشرفته صنعتی غرب به HOUSE KEEPING  معروف شده ، مجموعه ای از معیارهایی است که رعایت و اجرای آن موجب به وجود آمدن کیفیت محیط کار در کارخانه می شود.

 برای نظام هفت سین صنعتی مزایایی قایلند که عمده آنها به شرح زیر است :

• بالا رفتن روحیه و علاقه مندی به محیط کار
• بهبود ایمنی و بلهداشت محیط کار
• کاهش میزان خرابی ماشین آلات
• کاهش هزینه ها
• افزایش راندمان و کارایی
• تثبیت و بهبود کیفیت
• اعمال و بهبود روش کنترل های مدیریتی به مدد مشارکت جمعی و تقویت خود کنترلی همه همکاران  

اجرای هفت سین صنعتی قبل از هر چیز بستگی به هدفمندی وعلاقه شدید مدیران تراز اول شرکت دارد ، که باید به صورت یک هدف و سیاست بلند مدت در آید و تنها وقتی موفق می شود که با مشارکت فرد فرد کارکنان و با پشتوانه عشق و فلاقه فردی آنان و پیروی معتقدانه از این سیستم به اجرا در آید . هفت سین صنعتی یکی از نظام های فراگیر در شرکت است که می تواند نتایج آنی به بار آورد و اعتماد و اعتقاد کارکنان را به مشارکت در سایر پدیده های کاری کارخانه افزایش دهد ، زیرا فایده آثار و نتایج این سیستم در درجه اول به طور مستقیم متوجه کارکنان است . شاید هم در کشور ما این یکی از پروژه های مدیریتی مناسب برای تمرین مشارکت باشد ، زیرا این موضوع آن چیزی نیست که خطری برای هر یک از طرفین ، یعنی مدیریت و کارگران داشته باشد و به منافع  صنعتی لطمه وارد کند .

معیارهای هفت سین صنعتی عموماً با پذیرش عمومی روبرو می شود ، زیرا هیچکس نیست که برای مثال با افتادن ته سیگار در جایی غیر از زیرسیگاری موافق باشد یا با نکشیدن سیگار در جاهای خطرناک و یا اماکن عمومی کارخانه مخالف باشد . هیچکس نیست که از چکیدن آب از سقف کارخانه و نشت آن از لوله و یا ازجمع شدن آب در محوطه دفاع کند و یا زنگ زدگی ، پوسیدگی و سرو صدای ناهنجار غیر عادی یک دستگاه را تایید کند . یکی از ابتلاهای عمومی کارخانه ها ، آغشته شدن دستگاهها و زمین اطراف آن و یا عموما کف کارگاه ها به روغن است و کمتر کسی است که این پدیده را یک موضوع غیر عادی صنعتی بداند . گاهی حتی آن قدر به صورت عادت در آمده است که ما آن را طبیعت صنعتی کارخانه به حساب می آوریم ، همان گونه که به غلط دوده ای و سیاه بودن محیط کارخانه های لاستیک را ناشی از طبیعت کارخانه به شمار می آوریم .

نظام هفت سین صنعتی پاسخی به حل مسایلی نظیر آنچه در بالا به آن اشاره شد می باشد که بدون درگیر شدن و پیگیری مشترک مدیریت و فرد فرد کارگران و کارمندان میسر نیست . در اینجا به شرح مختصری از هر یک از این  (( سین )) ها می پردازیم .

1 – سوا کردن غیر ضروری از ضروری

منظور از این معیار ، تشخیص وسایل ضروری از غیر ضروری و دور کردن وسایل غیرضروری از محیط کار است . تشخیص و دور ریختن و دور کردن وسایل غیر ضروری یکی از کارهای دشوار است چه در خانه و چه در کارخانه . به خصوص این روزها که در مملکت ما به خاطر بسیاری از کمبودها ، یک وسیله و قطعه خراب راهم ممکن است به امید مورد استفاده واقع شدن در آینده نگهداری شود ( فرهنگ روز مبادا) .

به هر صورت توصیه این است که قاطعانه تر تصمیم بگیریم و حتی اگر تصمیم به نگهداری وسیله غیر ضروری گرفتیم ، آن را در جایی و به گونه ای نگهداری کنیم که از احتمال مصرف اشتباهی و زیانبار بودن نگهداری آن جلوگیری کند .

کار تفکیک کردن چیزهای غیر ضروری حتی این روزها به ضایعات ، آشغال ها و دورریختنی های واقعی کارخانه هم سرایت کرده و مفید بودن و کارایی خود را در این حوزه تفکیک آشغال ها و ضایعات و دورریختنی های کارخانه و نحوه تفکیک و دور کردن آنها از کارخانه و یا بازیافت بعضی از اقلام آن .

2 – سامان دادن و مرتب چیدن

منظور از این مورد ، محل و روش مناسب نگهداری و چیدن لوازم ، تجهیزات و ابزار کار در انبار یا در ایستگاه کاری به منظور آسانی و راحتی دسترسی و برگرداندن آنهاست .

یکی از موارد و محل های رعایت این معیار در انبارهای گوناگون شرکت ، بخصوص انبار لوازم یدکی ، قالب ها ، آچارها و یا لوازم التحریر است و شاید بیشتر از سایر معیارهای هفت سین قابل درک و اجرا باشد . اما در عین حال بسیار اتفاق می افتد که در نحوه چیدن و یا نگهداری در همین مورد هم دقت کافی صورت نمی گیرد ، به طوری که در پیدا کردن به موقع برخی اقلام دچار تاخیر می شویم و یا با وجود آن ، بی مورد دستور خرید می دهیم و یا اشتباها نوع مشابهی از آن را به کار می بریم .

یکی از نکات بسیار مهم ، علامت گذاری و نوشتن مشخصات مواد و یا قطعاتی است که در داخل قوطی ها و یا شبکه ها هستند و نوع آنها مشخص نیست .  

3 – سپیدی و پاکیزگی

این (( سین )) شاید به دلایل گوناگون یکی از مهم ترین معیارهای نظام باشد . این معیار به همه چیز و همه کس و همه جا مربوط می شود و شاید بشود گفت اجرای هفت سین صنعتی بهتر است از اینجا شروع شود ، زیرا منطقی تر و مفیدتر می باشد . پاکیزگی در نظام هفت سین ، یعنی پاکیزگی انسان ، مشین و ابزار ، مواد و محیط کار . نکته ای که در اینجا باید بر آن تاکید کنیم آن است که پاکیزگی از دو چیز حاصل می شود :

1 – کثیف و آلوده نکردن و ریخت و پاش نکردن .

2 – پاکیزه نمودن قسمت های کثیف و آلوده و جمع و جور کردن .

ما بسیاری از معیارهای پاکیزگی را می توانیم با پیش گیری رعایت کنیم ، مثل نینداختن کاغذ وته سیگار و نظایر آن در محیط کار ، جلوگیری از ورود گرد و غبار به محیط کار ، جلوگیری از نشست و ریختن روغن بر کف کارگاه و جلوگیری از زنگ زدن و پوسیدگی دستگاه ها با پوشش های به موقع ضد زنگ و رنگ خاص .

در هر صورت برنامه های منظمی نیز باید برای پاکیزه نگهداشتن انسان وماشین و محیط کار طبق معیارهای هفت سین صنعتی وجود داشته باشد . برنامه هایی مثل گردگیری 3 دقیقه شروع به کار ، پاک کردن محیط اطراف دستگاه در فاصله تنفس یا پایان شیفت کار ، نظافت هفتگی دستگاه و محیط کار ، نظافت و کنترل ماهانه عمومی کارگاه توسط همه کارکنان یک کارگاه و نظیر این برنامه های منظم و متناوب برای پاکیزگی .

برای نظافت و بهداشت شخصی کارکنان مانند نظافت لباس کار ، کفش کار ، استفاده از حمام ، استفاده به موقع از دستکش و سایر لوازم کار مثل عینک ، گوشی ، ماسک و نظایر آن باید برنامه داشته باشیم .

در بسیاری از کارخانه های کشورهای پیشرفته صنعتی برای رعایت این معیارها بر خلاف گذشته ، به کار گران لباس های کار با رنگ روشن تر می دهند که زیاد چرک تاب نباشد و پاکیزگی زودتر و بیشتر رعایت شود . در برخی کارخانه ها برای اطمینان از نظافت مرتب لباس کار ، لباس های کارگران ، هفتگی و در کارخانه شسته می شود . تاکید می کنیم که هدفمند بودن مدیریت در همه این موارد و پیگیری منظم و دقیق آن توسط مدیریت و نیز آموزش ، نقش اساسی در توفیق اجرای این نظام دارد .

در اکثر شرکت های ژاپنی حتی در قسمت های اداری و دفتری ، نظافتچی و آبدارچی به آن مفهومی که ما داریم وجود ندارد ، زیرا این دو کار با مشارکت همه صورت می گیرد . حتی با هدف قرار دادن سلامت و حفظ محیط زیست . گاهی مدیر عامل و کارکنان طی برنامه های هفتگی ، به نظافت پیاده روی مقابل شرکت و یا نظافت بخشی از پارک مجاور شرکت می پردازند . مشارکت مدیر عامل در این گونه کارها ممکن است نمادین باشد ، اما حضور او در جمع کارکنان به این کار ارزش و اهمیتی می دهد که کارکنان و سایر مدیران  ، ابایی از آن نداشته یاشند و از طرفی باعث تقویت روحیه کار گروهی می شود . به هر حال تردید نکنید که حضور مدیران بالای شرکت در صحنه و در کنار کارکنان ، باعث ارزشمندی و تداوم و افزایش راندمان و بهبود کیفیت انجام آن کار و نیز تقویت و بهبود مدیریت و رهبری خود مدیران می شود .

4 – سعی در حفظ وضع مطلوب

منظور از این مرحله ، اطمینان از اجرای معیارهای مراحل قبلی برای رعایت سلامتی و ایمنی و زیبایی محیط کار است که پاکیزگی مقدمه بهداشت است ، اما کاملا با آن متفاوت است . منظور از بهداشت ، تنها بهداشت ظاهری محیط کار نیست ، بلکه مجموعه بهداشت محیط کار و بهداشت جسمی و روحی همه کارکنان را نیز در بر می گیرد و از همین رو بسیاری معتقدند که اجرای سه(( سین )) اول به بالا بردن روحیه در محیط کار و در نتیجه به بهداشت روانی کارکنان کمک می کند . حفظ محیط زیست در کار از نظر بو ، دود و آلودگی های گوناگون و نیز سلامت جسمی و روحی کارکنان در این بخش مورد تاکید قرار می گیرد .

وقتی حرکات بدنی کارگران را به دقت بررسی کنیم ، متوجه می شویم که خیلی از این حرکات اضافی هستند و در تولید نقشی ندارند ( یعنی ارزش آفرین نیستند ) بخصوص بسیاری از این حرکات نظیر به دست گرفتن ، جابه جا کردن اشیاء ( مواد ، قطعات ، کار در جریان و ابزار ) راه رفتن ، دنبال چیزی گشتن ، انتخاب کردن ، آوردن و برگرداندن ، تغییر وضع دادن و از این قبیل قابل توجه هستند . علاوه بر این کارگران عملیات استاندارد تعیین شده را نیز رعایت می کنند . این گونه نقصهای استاندارد عملیات ، به خاطر این گونه کارهای مزاحم تکراری ناشی از حرکات زاید یاد شده ، غیر قابل اجتناب است .

1-    تفکیک لوازم و وسایل ضروری از غیر ضروری و دور کردن وسایل غیر ضروری از محیط کار

2-    قرار دادن اقلام پر مصرف در نزدیکی محل مصرف

3-    تعیین محل و نحوه نگهداری این اقلام به نحوی مشخص ، که هر کسی به آسانی به آنها دسترسی پیدا کند .

4-    بهبود روش نگهداری آنها برای دسترسی و برگرداندن راحت تر آنها .

با رعایت این موارد ، حرکات غیر مفید از بین می رود . حرکات طولانی کوتاهتر می شود و در نتیجه رعایت استاندارد و عملیات و دسترسی به کارایی بالاتر میسر می گردد . این کار نیاز به مهارت تعیین روش نگهداری و انبارداری دارد .

با هدایت کارگران به طرف این اقدامات ، بهبود واقعی در محیط کار جوانه می زند و رشد می کند . برای اجرای اصل مرتب کردن و مرتب چیدن ، به کارگیری اصل اقتصاد حرکات بدن بویژه اصل طراحی کارخانه و تجهیزات بسیار اهمیت دارد .

جدول 1 ، اثرات (( چهارسین )) یاد شده را بر راندمان ، تعمیر و نگهداری کیفیت کار ، و ایمنی و بهداشت محیط کار نشان می دهد .

جدول 1 – اثرات 5s بر راندمان کار ، نگهداری تجهیزات ، کیفیت تعمیر و نگهداری ، و ایمنی و بهداشت محیط کار

سوا کردن چیزهای غیر ضروری ، سامان دادن و مرتب چیدن و سپیدی و پاکیزگی ، بهداشت و ایمنی ، سعی در حفظ وضع مطلوب

اصول 5s	راندمان	تعمیر و نگهداری ماشین آلات	کیفیت تعمیر و نگهداری	ایمنی و بهداشت محیط کار
سواکردن و سامان دادن ( مرتب چیدن )	-استفاده موثر از فضا -حذف حرکات زائد -حمل و نقل،راه رفتن،جستجو کردن،انتخاب کردن،گرفتن و آوردن،برگرداندن،تنظیم کردن -کاهش حرکات بزرگ و کوچک -تثبیت عملیات استاندارد	-جلوگیری از استفاده نابجای قطعات -جلوگیری از استفاده نابجای روغن اشتباهی -تسهیل در استاندارد کردن کار تعمیرات	-جلوگیری از استفاده نابجای ابزار کار و قطعات -جلوگیری از ضربه خوردن،فرورفتگی و پریدگی و زنگ زدگی،وسایل اندازه گیری ابزار کار،مواد اولیه و کارهای در جریان	-جلوگیری از موانع ناشی از وسایل غیر ضروری -جلوگیری از خطرات و تعیین راهروها با خط کشی و حفاظهای جلوگیری از برخورد و تماس با مواد خطرناک،حفاظهای ایمنی،نصب علایم هشدار بر روی مواد خطرناک و علایم مناسب دیگر
سپیدی و پاکیزگی		-جلوگیری از ضایعات ناشی از مواد خارجی -حذف عوامل اندازه گیری های غلط	-جلوگیری از خسارات روغن کاری ناشی از گردو غبار( بسته شدن مجراها، سایش ناهموار شدن سطوح لغزنده ،زنگ زدن و فاسد شدن روغن ) -حذف مواد خارجی ( گرد و خاک،آلودگیها،روغن ها،پوسته های زنگ و زوائد برسکاری  ) -جلوگیری از خراب شدن تجهیزات، سایش،موانع بعدی تبادل حرارت،سنتی ها . -کشف و برطرف نمودن عیوب جزئی به کمک کنترل ضمن نظافت .	-کشف و برطرف نمودن محلهای خطرناک( پاگردها،مسیرهای خط کشی شده برای حرکت،محلهایی که بریدگی های تیز دارند ،جاهایی که احتیاج به وسایل ایمنی دارند،محلهایی که باید احتیاط کرده وسایل،با پایه های نامتعادل ) جلوگیری از صدمه دیدن به وسیله قطعات بریده شده و روغن ها .
سعی در حفظ وضع مطلوب		-جلوگیری از زنگ زدن ، از بین بردن رطوبت	-جلوگیری از تغییر کیفیت و کاهش آن -جلوگیری از موارد معلق ریز( میکروسکوپی ) -جلوگیری از زنگ زدن یا از بین بردن رطوبت	-حفظ سلامت کارگران با بهبود بخشیدن شرایط محیط کار ( بخار،گردو خاک،پودر،بوی بد،مواد شیمیایی خطرناک و نظایر آن )

5-  سازمان یافتگی و انضباط کاری

سازمان یافتگی و نظم و انضباط کاری چیزی است که شما در ارتش و پادگانهای نظامی می توانید نشانه های ظاهری آن را به خوبی ببینید و یا در حرکات دسته جمعی ورزشی و هنری مثل یک گروه ارکستر ، نشانه و جلوه های دیگری از آن را ملاحظه کنید . به هر صورت انضباط کاری ، یعنی رفتار و انجام کارهای تعریف شده در یک محیط کاری که زندگی و کار دسته جمعی را برای یک گروه زیاد از انسانهایی که وظایف مختلفی بر عهده دارند ، مطبوع و آسان کند . در ژاپن می گویند انضباط در محیط کار ، با سلام کردن و صبح بخیر گفتن به همکاران آغاز می شود .

گاهی در اهمیت این (( سین )) آن قدر تاکید می شود که می گویند نظام (( هفت سین صنعتی )) با ادب ، نزاکت و انظباط آغاز و با آن پایان می یابد .

وقت شناسی ، رعایت کامل دتورالعمل ها و مقررات ، حفظ احترام متقابل ، انجام به موقع و طبق استاندارد تولید ، تعمیر ، نظافت ، حفظ ظاهر آراسته استفاده از وسایل و تجهیزات ایمنی ، رعایت سلسله مراتب ، عدم ایجاد درگیری لفظی و غیر لفظی با همکاران و رعایت بسیاری دیگر از نکات اخلاقی و رفتاری از جمله معیارهایی هستند که در این (( سین )) مورد نظر است . آنچه انضباط و نزاکت محیطهای کار امروز را با گذشته و یا با محیطهای نظامی متفاوت می کند این است که در دیدگاه مدیریت امروز – که مبتنی بر احترام به انسانیت و مشارکت کارکنان در محیط کار است ،

رعایت این نکات باانجام آموزش و ایجاد همدلی و خانوادگی کردن محیط کار و تشویق صورت می گیرد و بالا رفتن سطح تسهیلات کارکنان نیز به این امر کمک کرده است . در حالی که در دیدگاههای سنتی مدیریت و یا در مراکز نظامی اعمال انضباط به کمک روشهای فشار و تنبیه صورت می گیرد و به همین دلیل در شیوه مطلوب اول ، رفتارهای داوطلبانه ماندگار و با اعمال شیوه خود کنترلی و خود گردانی و در حضور یا غیبت مدیران و سرپرستان تحقق می یابد . در حالی که در شیوه نامطلوب دومی ، اولا با همه فشار اعمال شده اصول انضباطی مرتب نقض می شوند ، ثانیا مادامی که محیط فشار بر قرار است ، عملی می شوند ، ثالثا به صورت یک رفتار ماندگار در فرد باقی نمی ماند و به صورت یک رفتار فرهنگی الگو پذیر و قابل انتقال در نمی آید .

6-  سخت کوشی و با تمام نیرو کارکردن

در نگاه اول در سطوح پایین تر هر سازمان ممکن است تصور شود که هدف از کار تامین معاش است ، اما به واقع این چنین نیست . من گاهی که در جمع مدیران و یا سر پرستاران از آنها خواسته ام کار را تعریف کنند ف تعریف کتبی و مستند . آنها عموما کار را این چنین بیان می کند : کار مجموعه ای از فعالیتهای جسمانی و فکری برای رسیدن به هدف است . همان طور که ملاحظه می کنید پول در این تعریف جایی ندارد . تنها 10 درصد از افراد در تعریف کار به پول و معاش و دستمزد هم اشاره می کنند . هر چه سطح زندگی بالاتر می رود ، ارزش پول در انجام کار پایین می آید و انجام کار مثل یک فعالیت ورزشی ، هنری و اجتماعی لذت بخش می شود . در چنین حالی است که می توان انتظار سخت کوشی و یا با تمام نیرو کار کردن را از همکاران در محیط کار داشت . دو ویژگی در انسان در حین کار باید ارضا شود تا کار برای او لذت بخش باشد : یکی ( خلاقیت ) و دیگری ( اجتماعی بودن ) که این دوویژگی یا در واقع دو نیاز ، از نیازهای عالی انسان است .

برای ایجاد یک محیط کار دل انگیز و لذت بخش شرایط زیر ضروری است :

1-    روشن کردن هدف کار

2-    تا حد امکان آزادی هر چه بیشتر در انتخاب ابزار و روشهای کار به طوری که نیل به هدف کار از هر راه و روشی که انجام دهنده آن به اختیار خود و به ابتکار و اندیشه خود به آن می رسد ، میسر باشد .

این شرایط ، هم برای از بین بردن عذر و بهانه انجام ندادن یا بد انجام دادن کار ، لازم است و هم باعث می شود تا احساس مسئولیت در افراد به وجود آید . در چنین شرایطی است که خلاقیت نیز رشد می کند . مشارکت هر چه بیشتر کارکنان در تعیین هدف و روش انجام کار ، آنان را به سخت کوشی تشویق می کند . گفتگو در این مورد بحث مفصل تری را می طلبد که در این مختصر نمی گنجد .

7-  سماجت در کارهای خوب تا سر حد عادت

می خواهم در روشن کردن این مفهوم شما را به یاد چند پدیده گوناگون مشابه بیندازم :

1-    عادت دادن فرزندانمان به مسواک زدن هر شب قبل از خواب

2-    عادت به راهنما زدن در هر انحراف به چپ و راست و یا سبقت گرفتن در حال رانندگی و یا قبل از خروج از حالت پارک و ورود یا خروج از بزرگراه .

3-    عادت کردن به 10 تا 15 دقیقه ورزش و نرمش صبحگاهی هر روز .

4-    دریافت و مطالعه روزانه گزارش ضایعات ، و شکایات دیروز مشتریان و یا گزارش کالای معیوب مرجوعی هرروز صبح قبل از شروع به کار توسط خود شما .

5-    بازدید عمومی هر روزه از کارخانه و دفاتر اداری قبل از شروع به کار برای مشاهده و نظارت پاکیزگی ، نظم وترتیب ، روحیه کارکنان و رفع معایب مورد نظر شما در بازدید دیروز

6-    عادت دادن همه کارکنان به نظافت ، گردگیری و مرتب کردن 3 دقیقه ای دستگاه و محیط کار خود .

مثالهای با لا در چند ویزگی مشترک است : سهل ، اما تا حدودی ممتنع ، ظاهرا پیش پا افتاده اما بسیار مهم ، و همه این کارها برای رسیدن به کیفیت مطلوب کار در نوع خود ضروری است .

اگر موفق شویم همه این کارهای خوب را که در مثالهای بالا بیان شد ، با سماجت و پیگیری به صورت مرتب به عمل در آوریم ، کم کم همه آنها به صورت عادت در می آیند و ما به صورت خودکار آنها را اجرا می کنیم ، درست مثل سلام کردن کودکان به بزرگترها ، ساعت معینی از خواب بیدار شدن ، از جای معینی خرید کردن ، ساعت معینی غذا خوردن و بسیاری عادات دیگر که در اثر تکرار برای ما به صورت عادت در آمده است . با این روش ، یعنی با این (( سین )) آخر ، ما می توانیم پنج سین اول را با استمرار به اجرا در آوریم . آنچه در اجرای هفت سین صنعتی مثل اجرای هرپروژه مدیریتی دیگر اهمیت دارد این است که :

• ویژگیهای سودمند کار مورد نظر را تشریح کنیم .
• آن را به صورت یک هدف و اعتقاد مشترک برای همه کارکنان در آوریم .
• از امور آسانتر که نفع عمومی نیز در آن است ، شروع کنیم .
• همه را در موارد لازم آموزش دهیم .
• در اجرا جدی باشیم و خود بیشتر از همه درگیر شویم و آستین بالا بزنیم .
• برنامه ریزی کنیم و با برنامه جلو برویم .
• حاصل اجرا را مرتب کنیم و فرایند کار را اصلاح کنیم .
• در همه موارد ، کارکنان را مشارکت دهیم .
• در مسیر کار ، از تشویق و کارهای فرهنگی کمک بگیریم .
• در اجرای کار ، سماجت و پیگیری کنیم ، گزارش بخواهیم و تحلیل و نتیجه کیری کنیم .
• کارکنان را با دادن اطلاعات صحیح و واقعی در جریان پیشرفت کار قرار دهیم .
• ارزشهای تحقق یافته را به خارج از کارخانه و به جامعه اطراف خود سرایت دهیم .  

و اینک در پایان ، لیستی از 50 مورد کنترلی هفت سین صنعتی که حوزه های مختلف اداری و عملیاتی یک کارخانه را در بر می گیرد و به درک همه جانبه این نظام کمک می کند ، ارئه می کنیم .

موارد کنترل نظام هفت سین صنعتی ( نکات قابل توجه در ارزیابی )   

کف کارگاه :

1-    آیا خطوط تعیین راهروها ، محیط کار و انبارها واضح و مشخص است ؟

2-    آیا قطعات و مواد ، مستقیما روی کف کارگاه ، قرار ندارند ؟

3-    آیا جنس معمولی روی کف کارگاه ، باقی نمانده است ؟

4-    آیا روغن ها ، زواید بر شکاری شده و گرد و خاک روی کف کارگاه نریخته اند ؟

5-    آیا بر آمدگی ، فرورفتگی و شکاف یا رنگ پوسته شده وجود ندارد ؟

قفسه ها :

6-    آیا قفسه ها ، در جای ثابتی قرار دارند ؟

7-    آیا گردو خاک و شکستگی روی قفسه ها ، به چشم نمی خورد ؟

8-    آیا مشخصات و اسامی قطعات در انبار ، واضح است ؟

9-    آیا همه قطعات ، درست در محلهای مشخص شده قرار دارند ؟

 سبدهای حمل و نقل جعبه قطعات و چرخ دستی حمل :

10-آیا سبدهای حمل قطعات یا مواد تهیه شده و ضوابط آنها رعایت می شوند ؟

11-آیا سبد حمل ضایعات تهیه شده و ضوابط آنها رعایت می شوند ؟

12-آیا سبدهای حمل مواد در محل ثابتت و در وضعیت و زاویه مناسب قرار دارند ؟

13-آیا سبدهای حمل مواد ، از شکستگی ، گرد و خاک و ضایعات به دور هستند ؟

14-آیا مواد و قطعات در سبدهای حمل ، دارای بر چسب و نام و نشان هستند ؟

ماشین آلات :

15-آیا ماشین آلات ، دارای شماره شناسایی و نام مشخص مسئول هستند ؟

16-آیا ماشین ها از روغن ، گردوغبار ، خطوط غیرخوانا و برچسب های غیر ضروری عاری هستند /

17-آیا هیچ چیز روی ماشین آلات خارج از محل مشخص شده قرار ندارند ؟

18-آیا علائم هشدار دهنده برای قسمتهای خطرناک ماشین آلات تهیه شده است ؟

19-آیا قالبها نام یا شماره دارند ؟

20-آیا قالبها به طور صحیح در جای مشخص ، انبار شده اند ؟

21-آیا ضوابط تعمیر و نگهداری برای قالبها تدوین شده است ( از رده خارج کردن و جایگزین کردن )؟

22-   آیا قالبها ، گردو خاک و شکستگی ندارند ؟

ابزارهای کار و ابزارهای برش :

23-   آیا ابزارهای کار به طور صحیح در محل مشخص ، انبار شده است ؟

24-   آیا محل مصرف ابزار کار ، به روشنی مشخص شده است ؟

25-   آیا ابزارهای کار ، شکستگی و گردو خاک ندارند ؟

وسایل اندازه گیری ، درجه ها ، ترازوها و ...

26-آیا وسایل اندازه گیری ، عاری از زنگ زدگی هستند ؟

27-   آیا وسایل اندازه گیری ، مستقیما با فلزات سخت تماس دارند ؟

28-   آیا جای نگهداریشان معلوم است و مقررات آن رعایت می شود ؟

زیر پایی ها ، دستکش کار ، مواد مصرفی ( روغن ، جوهر ، کاغذها و کیسه های پلاستیکی ):

29-آیا زیر پایی ها و دستکش های کار ف در جای خود قرار دارند ؟

30-آیا ضوابط دورریختن و جایگزینی پارچه های تنظیف و دستکش ها ، وضع شده است ؟

31-آیا مواد مصرفی در محل مشخصی قرار دارند ؟

32-   آیا ضوابط تعویض مواد مصرفی ، وضع شده و به خوبی رعایت می شود ؟

ترولی ، بالابر دستی ، بالابر اهرمی :

33-   آیا جای نگهداری آنها مشخص شده است و ضوابط آن رعایت می شود ؟

34-   آیا نام مسئولین ترولی ها و بالابرها ، روی آنها نوشته شده است ؟

35-   آیا ترولی ها و بالابرها خراب نیستند؟( چرخها سلامت هستند و گردوخاک روی آنها ننشسته است )؟

36-   آیا میزهای کارگاهی و دفتری ، در جای خود هستند ؟

37-   آیا این میزها از خرابی و گردوخاک ، عاری هستند ؟

38-   آیا روی این میزها ، چیز بی مورد و نامربوط وجود دارد ؟

کشوها :

39-   آیا روی کشوها با نام وسایل داخل آن و مسئول آنها ، مشخص است ؟

40-آیا محتوی داخل کشوها با نام آنها روی کشو ، مطابقت دارد ؟

41-آیا داخل کشوها ، وسایل شخصی وجود ندارد ؟

پوسترها و تابلوهای اعلانات :

42-آیا پوسترها و تابلوی اعلانات ، عاری از خرابی و گردوخاک هستند ؟

43-   آیا مطالب غیر ضروری و قدیمی ، روی آنها وجود دارد ؟

44-   آیا پوسترها و تابلوها ، مستقیم و با زاویه مناسب نصب شده اند ؟

دفاتر کار :

45-   آیا ضوابط مربوط به محتوی کشوها و چگونگی استفاده از آنها ، وضع شده و رعایت می شود ؟

46-آیا چیزی خارج از ضوابط ، رو ، یا زیر ، و یا کنار میز گذاشته نشده است ؟

47-   آیا تلفن ها و راهنمای تلفن در وضعیت خود قرار دارند ؟

48-   آیا پاکسازی و مرتب چیدن در مورد قفسه کتابها و کمدها ، رعایت شده است ؟

49-   آیا حداقل موجودی لوازم اداری برای تعیین سفارش خرید ، مشخص شده است ؟

سایر موارد :

50-آیا حدود مسئولیتهای 5s برای کارکنان مربوط تعریف شده است و آنها می توانند به سوالات مربوط به آن پاسخ دهند ؟

این مطلب در ماهنامه تدبیر شماره 34 (مردادماه 1372) به چاپ رسیده است.